Bilgi Toplumu ve E-Devlet

Devletsel

Beğenme

Yorum Yaz

Favorilere Ekle

Bilgi Toplumu ve E-Devlet

Bilgi Toplumu ve e-Devlet programımıza; tanımlar, kategoriler ve tarihçe isimli bölümümüzle başlıyoruz. Bu bölümüzde; elektronik devlet kavramından, bu kavramın ortaya çıkışından, e-Devlet sınıflandırılmasından ve e-Devlet olgusunun kavramsal temellerinden bahsedeceğiz.

Devletlerin teknoloji kullanımındaki temel amacı, gerek kendi iç işleyişlerini daha verimli hale getirmek; gerekse de vatandaşlar başta olmak üzere, kamu yönetimi sisteminin bütün aktörlerine daha iyi hizmet verebilmektir. Bu bağlamda gelişmiş ülkelerde 1990’lı yıllardan beri, Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde ise 2000’li yıllardan itibaren, elektronik devlet uygulamaları yaygınlık kazanmaya başlamıştır.

Elektronik devlet, yani e-Devlet, genel olarak kamu yönetimi sisteminin daha iyi idare edilmesinde, teknolojinin kullanılması olarak tanımlanabilir. Başka bir ifadeyle e-Devlet, kamu kurum ve kuruluşlarının bilgi ve iletişim teknolojileri kullanımı yoluyla, bilgi ve hizmet sunmasıdır. Kamu yönetiminde e-Devlet gibi çeşitli teknolojik araçlarının kullanılmasının temel amacı; devlet sistemini daha verimli, vatandaş odaklı, katılımcı, şeffaf ve denetlenebilir hale getirmektir.

Kamu Kurum ve Kuruluş[1]

Bu noktada e-Devlet kavramının; biri idari, biri de siyasi olmak üzere 2 temel boyutunun olduğunu söylemek gerekir. e-Devletin idari boyutu; bilgi ve iletişim teknolojilerinin idarede kullanılmasıyla; kamusal bilgi ve hizmetlerin istenilen zamanda; daha hızlı, etkin, kolay ve vatandaş odaklı olarak sunulabilmesidir.

e-Devletin siyasi boyutu ise, kullanılan bu teknolojiler sayesinde katılım, denetim, şeffaflık ve hesap verebilirlik kanallarını açmak veya mevcut kanalları genişletip derinleştirmektir. e-Devlet uygulamaları, ilk olarak hem merkezi hem de yerel yönetim düzeyinde, resmi kamu web siteleri kurulması şeklinde ortaya çıkmıştır. Bu doğrultuda e-Devlet uygulamalarının ilk örnekleri, kamu kurumlarının kurmuş olduğu resmî web sitelerdir.

İnternetin yayılması, bilgisayarlar ve akıllı cep telefonlarının yaygınlaşmaya başlamışa ise e- Devlet uygulamalarında değişikliği zorunlu hale getirmiştir. Artık sadece bir web sitesi değil, akıllı telefon veya tablet bilgisayarlara uygun mobil platformlar üzerinden hizmetlerin sunulmasına ihtiyaç duyulmuştur. Böylece, e-Devlet olgusunun tamamlayıcısı olacak şekilde, ‘mobil devlet’ veya kullanım yeri belediye ise ‘mobil belediye’ şeklide adlandırılan, yeni bir elektronik hizmet standardı ortaya çıkmıştır.

e-Devlet uygulamalarının içeriğine etki eden bir diğer önemli unsur ise sosyal medya platformlarının yaygınlık kazanmasıdır. Bu doğrultuda elektronik hizmet sunum standartlarına ek olarak, kurumsal resmi sosyal medya sayfaları üzerinden de hizmet sunumu söz konusu olmaya başlamıştır. Bu doğrultuda e-devlet içeriğinin gelişim sürecini; kamu kurum ve kuruluşlarının resmi web sitesi kurmaları, mobil platformlardan hizmet sunma ve kurumsal resmi sosyal medya sayfaları oluşturmak şeklinde sıralayabiliriz.

E-Devlet Sosyal Medya’da[2]

Zaman içerisinde içeriği ve hizmet sunma şekli gelişen Elektronik Devlet kavramını çeşitli alt kategorilere ayırmak mümkündür. Bu doğrultuda; devletten devlete, devletten vatandaşa ve devletten özel sektöre şeklinde adlandırılan, 3 ana e-Devlet etkileşim kategorisi karşımıza çıkar. Devletten devlete kategorisinde, bilgi paylaşım sürecinde 2 kamu kurumunun ilişkisi söz konusudur. Üniversite sınavları için, ÖSYM’nin, Milli Eğitim Bakanlığından, öğrenci bilgilerini temin etmesi bunun iyi bir örneğidir.

Kamu İhale Kurumunun, kamu sektöründeki ihaleler ve sonuçları ile ilgili bilgi ve hizmetleri, elektronik kanallar üzerinden ilgili özel sektör temsilcilerine sunması ise devletten özel sektöre kategorisi için bir örnek niteliği taşır. Bir diğer e-devlet etkileşim kategorisi olan devletten vatandaşa ise, adından da anlaşılacağı üzere, devlet ve vatandaş ilişkisinin söz konusu olduğu kategoridir.

Vatandaşlara UYAP üzerinden, haklarında bir dava açılıp açılmadığının SMS aracılığıyla bildirilmesi, bu kategori için iyi bir örnektir.

Bahsettiğimiz kategoriler haricinde ayrıca vatandaştan vatandaşa adını verebileceğimiz bir e- Devlet kategorisinden de bahsedebiliriz. Günümüzde özellikle sosyal medya platformlarının güçlenmesiyle beraber, kamu yönetimi sistemine doğrudan veya dolaylı olarak katılan vatandaşlar, kendi aralarında da bir etkileşim kurabilirler.

Bu tür etkileşimlere ise vatandaştan vatandaşa e-Devlet kategorisi adı verilir. Elektronik devlet kavramı, bir tarihsel gelişim süreci içerisinde bugünkü halini almıştır. Bu süreç içerisinde ise Kameralizm hareketi ve telgraf, telefon ve demiryolu gibi iletişim ve ulaşım teknolojilerinin önemli rolleri bulunur. Ayrıca 20. yüzyılda internetin kamu kurum ve kuruluşları tarafından kullanımının yaygınlaşması ve ardından e-Devlet olgusunun ortaya çıkmasına ve gelişmesine büyük oranda etki etmiştir. Bu noktada elektronik devlet kavramının üzerinde inşa edildiği bazı önemli kavramlardan bahsetmekte fayda vardır.

Bu kavramlar; idari reform, yeni kamu işletmeciliği, yakınsama, yönetişim, çoklu hizmet kanalları, sayısal bölünme ve evrensel hizmet kavramlarıdır.

Kamu yönetiminin yeniden yapılandırılması ya da idari reform olarak da adlandırılan olgu, idari sistemlerin her çağın değişen şartlarına ayak uydurabilmesi için yapılması gereken değişikliklerin neler olması gerektiğini, hangi kaynaklardan yararlanılacağını ve uygulamaların başarılı olabilmesinin nasıl sağlanacağını inceleyen bir çalışma alanıdır. Yeni kamu işletmeciliği kavramı ise 1970’lerin sonundan itibaren, özellikle İngiltere, Avusturalya, Yeni Zelanda ve Amerika Birleşik Devletleri gibi ülkelerde ortaya çıkan ve tüm dünyaya yayılan bir idari reform hareketine verilen genel bir isimdir.

Yeni kamu işletmeciliği, küresel petrol krizleri gibi siyasi ve mali krizler sonucunda ortaya çıkmıştır ve 2 temel hedefe sahiptir. Bu hedeflerden ilki, devletin faaliyet alanını mümkün olduğunca küçülterek minimal devlet modelini gerçekleştirmektir. Bir diğer yeni kamu işletmeciliği hedefi ise devletin çekilemeyeceği faaliyet alanlarında, mümkün mertebe özel sektör mantığı ile vatandaşları birer müşteri olarak görerek devletin çalışmasını sağlamaktır.

E-Devlet kavramının üzerinde inşa edildiği bir diğer kavram olan yakınsama ise ağırlıklı olarak mobil platformalar üzerinden sunulan bilgi ve hizmetlerin, e-devlet uygulamalarına eklenmesi bakımından önemlidir. Bir diğer kavramımız olan yönetişim ise, yönetim sürecinin çeşitli aşamalarında devletin tek başına değil, yönetim sürecinin diğer aktörleri ile beraber hareket etmesini savunan bir yaklaşımdır.

Devlet kavramının üzerinde inşa edildiği bir diğer kavram, sayısal bölünmedir. Sayısal bölünme kısaca, teknolojiye erişmede yaşanan eşitsizlikleri anlatır.

Son kavramımız olan evrensel hizmet ise çok basit bir şekilde, bir ülkedeki bütün vatandaşların, telekomünikasyon hizmetine ulaşabilir ve kullanabilir olması gerektiğini ifade eder.

Devletsel.com ekibi olarak sizlere bu makalemizde umarız sizlere fayda sağlayabilmişizdir bu ve bunun gibi konular için sitemize burdan ulaşabilirsiniz.